Algemene beschouwingen begroting 2025

Omslagfoto ‘eerlijk delen’

Donderdag 7 november waren de algemene beschouwingen van de begroting voor 2025 in de gemeenteraad.

Onze fractievoorzitter Lesley liet een helder PvdA/GroenLinks-geluid horen in onderstaande bijdrage.

Algemene bijdrage

Gisteren was een bijzondere dag: een discutabele man is verkozen tot president in Amerika, Trump. Het is democratisch, maar hoe komt het toch zover dat de meerderheid van de kiezers in Amerika deze man opnieuw de macht geeft? Er zullen voldoende analyses op worden losgelaten, maar zou dan toch ook een deel van de oorzaak zijn dat een deel van de kiezers denkt: alles beter dan een vrouw, van kleur?

Over vrouwen gesproken

Dat brengt mij tot de vrouwen. Een onderwerp dat wij al een aantal jaren in de begroting wilden krijgen en dat uiteindelijk ook is gelukt. Meer specifiek het onderwerp femicide. Recent in de kranten stond het weer: Aantal slachtoffers femicide ‘zorgwekkend’. Helaas komt dit onderwerp nu niet meer expliciet terug in de begroting. Ik vertrouw erop dat dit desondanks een onderwerp is dat de aandacht blijft behouden van het college.
Want het is geen ver van ons bed show. December 2022 is een vrouw, Dionne, om het leven gebracht die uit onze gemeente komt. Toevallig woonde ze toen niet meer hier, maar het kan dus iedereen en ook zomaar hier gebeuren.

Dat type geweld wordt in Nederland vooral gepleegd door (voormalige) partners of familieleden. En daarom is het ook zo belangrijk dat we daar oog voor blijven houden. Eerder ingrijpen in situaties achter de voordeur. Signalen opvangen. En ook delen met elkaar.

Dierenwelzijn

Een signaal van geweld in een huishouden kan al zijn hoe met een dier wordt omgegaan. Als je nu op de gemeentelijke website kijkt en dier intikt is het enige dat je terugziet: ongediertebestrijding en dood dier opruimen. Niet echt het complete beeld wat wij willen uitstralen als we het hebben over dieren in onze gemeente..
Ik hoop dat dit ook niet de samenvatting is van wat wij als gemeente voor dieren doen, ik weet ook dat dat niet zo is, maar we mogen best wat beter uitdragen dat we staan voor dierenwelzijn. In veel gemeenten is het onderwerp bij een wethouder belegd en is er dierenwelzijnsbeleid. De dieren vertrouwen op uw stem.

Wat voor een gemeente wil je zijn?

Dat is de vraag die wij ons allemaal telkens weer moeten stellen.
Wij willen een gemeente zijn waar iedereen een plek heeft, zichzelf kan zijn en gerespecteerd wordt. Kansen krijgt. En om die reden dienen wij deze vergadering een aantal moties in en een amendement.

Begin van de week werd bekend dat 139 nareizigers (van statushouders), waarvan 100 kinderen, gedropt zijn bij De Oude Molen en het resort de Zevenheuvelen. “Gedropt” want de manier waarop is allesbehalve oké. In zijn algemeenheid maken wij ons zorgen over een juiste opvang van deze mensen en in het bijzonder van de kinderen.
Waardering voor de empathische aanpak van ons college. Je wordt toch zomaar voor een voldongen feit gesteld. Wij zijn blij met de gemeente die wij op dit gebied zijn. Uiteraard zijn ook voor onze aanpak van de opvang verbeteringen mogelijk. Bijv. ten aanzien van de psychische hulp, hierop komen wij in een latere vergadering, met in de lead onze collega Florian van GroenLinks nog op terug.

Dan de Begroting zelf

We hebben eerder met elkaar afgesproken dat we kijken naar een compactere begroting. Maar wat ons betreft is dit echt te compact. Zo is er niets terug te vinden over het project Marktplein/Dorpsstraat in Groesbeek. In de begroting van 2023 is er geld voor opgenomen, maar de kosten zullen nu vast hoger uitvallen. Die verhoging is niet inzichtelijk. Sturen op hoofdlijnen is taak van de raad, oké, maar dit is zo echt niet te sturen.

Bij alle plannen benadrukken wij het belang van integraal kijken. Daarom dienen wij ook mede de motie in: Integraal Verkeer in Beek- Berg en Dal.
Wij hopen dat ook eindelijk goed wordt gekeken naar de rapporten van Veilig Verkeer Nederland, die op verschillende vlakken zijn ingediend bij de gemeente. Die liggen wat ons betreft al te lang. We hebben hier al vaak om gevraagd. Veilig Verkeer Nederland is dé maatschappelijke organisatie die – al meer dan 90 jaar – werkt aan verkeersveiligheid in Nederland. Dat verdient een serieuze reactie.

Bij alle plannen is het belangrijk dat integraal wordt gekeken, maar ook samen mét betrokkenen of ervaringsdeskundigen. Dit kan beter. Inwoners voelen zich niet altijd gehoord merken we. Daarom is het goed dat wordt gestart met een burgerberaad.

Projecten

In december worden grote projecten voorgelegd. Zoals de sporthal Ooij. Bij de begroting 2023 hebben wij al geprobeerd om de ton die beschikbaar was voor inhuur alléén beschikbaar te stellen voor de Sporthal Ooij om voortgang in het project te krijgen. Helaas is toen het geld opgegaan aan andere vraagstukken. We zijn benieuwd wat we gaan zien in december. Dat geldt ook voor de Mallemolen, de school op de Horst en het zwembad De Lubert. Belangrijk om nu écht op te pakken!

Brandveiligheid

Mooi dat in de begroting uitdrukkelijk aandacht is voor brandveiligheid. Wij vragen al jaren om expliciete aandacht hiervoor. Jammer dat het onderzoek nodig is en een ton moet kosten.
En dan hebben het nog niet over de kosten die erbij komen om de constateringen op te lossen. We hopen dat dit in de verdere toekomst niet meer zover zal komen.

Voorzorgcirkels

We zijn blij met het voornemen tot het opstarten van een voorzorgcirkel. We hadden het voorstel anders zelf ingediend. We hopen wel dat het meer dan één voorzorgcirkel gaat zijn. Daarom een amendement.

Kansengelijkheid

Dan nog de kansengelijkheid; iets dat we missen in de begroting, al zien we natuurlijk wel dat we aandacht hebben voor de kwetsbaren in de gemeente. In eerdere begrotingen kregen we via een amendement in de begroting: iedereen in Berg en Dal gelijke kansen. Van Groesbeek tot en met Millingen.
De plek waar je wieg staat heeft immers nog steeds een belangrijke invloed op je positie in de maatschappij. We vragen om een start te maken met een blijvende aanpak van kansenongelijkheid. Is het normaal dat als je opgroeit in een minder kansrijk milieu dat je dan drie keer zo hard moet presteren dan andere kinderen? Is het normaal dat mensen tegen je zeggen dat je gezien je achtergrond maar niet te veel van de toekomst moet verwachten. Of is het normaal dat leraren niet in je geloven en je een veel te laag schooladvies geven vanwege je achtergrond?

Nee, dat is absoluut niet normaal. Laten we een eind maken aan het systeem waarin degenen die al veel hebben, méér krijgen dan degenen die met een achterstand beginnen.

We willen actief en expliciet uitgedragen beleid voeren, op het gebied van gelijke kansen, op het gebied van inclusie en diversiteit. Het gaat wat ons betreft niet alleen om wat je doet als gemeente, maar ook om wat je laat. Door geen specifiek beleid te voeren, zouden we een kans laten liggen om kleur te bekennen en ons duidelijk uit te spreken tegen intolerantie, discriminatie en geweld, en vóór gelijke kansen. Laten zien dat we er ook echt voor iedereen zijn.

Wat voor een gemeente wil je zijn?

In de begroting staat geschreven: De begroting 2025 is niet sluitend.(..) De meerjarenbegroting 2026-2028 heeft ook een negatief beeld. We hebben in de begroting 2025 nog geen pijnlijke keuzes verwerkt. Die moeten we wel samen maken.

Wat ons betreft gaan deze pijnlijke keuzes in ieder geval nooit en te nimmer ten koste van de zwaksten uit de samenleving, degenen die het ’t hardste nodig hebben, onze jeugd en kinderen.
Daarom opteren wij ook om op de jeugdhulp geen budgetplafond in te voeren.
En daarom willen wij inzetten op meer uren voor de jongerenwerkers, op gelijke kansen en voorzorgcirkels.

We doen dit binnen een gemeenteraad waarin GroenLinks en de PvdA steeds meer samenwerken en andere coalities sluiten om sociale, duurzame en progressieve keuzes te maken en uitdagingen aan te pakken.

Want… wat voor een gemeente wil je zijn?