Vragen huiselijk geweld en femicide, nu met antwoorden

Besproken tijdens de gemeenteraadsvergadering van 13 april j.l. Naar aanleiding daarvan en aanvullend daarop heeft ons raadslid Lesley de volgende schriftelijke vragen gesteld aan het college.
Hieronder zijn de antwoorden van 16 mei verwerkt.

Integraal Veiligheidsplan Tweestromenland 2023-2026 (IVP)

De zes gemeenten die samen het werkgebied van politieteam Tweestromenland vormen (Berg en Dal, Beuningen, Druten, Heumen, West Maas en Waal en Wijchen), vinden veiligheid erg belangrijk. De afgelopen jaren is in afstemming met o.a. politie en OM al gewerkt met een intergemeentelijk integraal veiligheidsplan, waarin een aantal gezamenlijke prioriteiten zijn benoemd en uitgewerkt. Om deze aanpak de komende vier jaar verder door te zetten, is het intergemeentelijk Integraal Veiligheidsplan Tweestromenland 2023-2026 (IVP) opgesteld. Deze IVP wordt nu aan de gemeenteraden voorgelegd. Belangrijkste onderwerpen in het IVP zijn onder andere ondermijning, digitale veiligheid, verkeersveiligheid en langdurige crises. Bij het IVP zit ook een Uitvoeringsplan. De raad wordt gevraagd om daar kennis van te nemen. En eventueel aanvullingen te doen.

Huiselijk geweld en femicide

Geacht college,

Naar aanleiding van het document Integraal Veiligheidsplan Tweestromenland 2023-2026 (IVP) en wederom recente berichten in de krant over geweld tegen vrouwen hebben wij de volgende vragen aan u.

1. Lokale agenda huiselijk geweld en kindermishandeling

Vraag: 1a. De aanpak van huiselijk geweld bevindt zich op verschillende gebieden; in het sociaal domein en de ketenaanpak binnen het zorg- en veiligheidsdomein.
Waar zit nu de verbinding tussen de Regionale & onze Lokale agenda huiselijk geweld en kindermishandeling en het document Integraal Veiligheidsplan Tweestromenland 2023-2026 (IVP)? Dit betreft immers ook prioriteitenstelling en gaat over (dezelfde) capaciteit, en toch komt het thema huiselijk geweld/kindermishandeling niet terug in het IVP.

Antwoord: In het integraal Veiligheidsplan (IVP) wordt het thema zorg en veiligheid breed benoemd. Voor de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling zijn een regionaal plan en ook lokale plannen per gemeente gemaakt. Daarom wordt hier in het IVP verder niet specifiek op ingegaan.

Vraag: 1b. In de Lokale agenda huiselijk geweld en kindermishandeling wordt gesproken over een evaluatie op de helft van de looptijd (gelijk aan het Regionale document). Wanneer kunnen wij deze evaluatie verwachten?

Antwoord: Bij het vaststellen van de regio-aanpak ‘Samen voor een thuis zonder geweld’ (medio 2021) is aangegeven dat halverwege de looptijd gerapporteerd zal worden over de voortgang. Voor de lokale aanpak sluiten we hierbij aan. De regionale projectleider huiselijk geweld en kindermishandeling heeft hierin het voortouw. De verwachting is dat eind 2023/begin 2024 deze voortgangsrapportage gereed is.

2. Cijfers

Vraag: 2a. Wat zijn de cijfers van de laatste jaren binnen onze gemeente over huiselijk geweld, kindermishandeling en geweld tegen vrouwen? Is bekend hoeveel meldingen worden gedaan in Berg en Dal door/bij de politie? En bij overige ketenpartners, waaronder Veilig Thuis, de scholen, enz? In hoeverre worden deze meldingen gemonitord c.q. gevolgd?

Antwoord: Bij Veilig Thuis komen de meldingen huiselijk geweld en kindermishandeling binnen en daar worden de meldingen ook gemonitord. Hieronder vindt u het aantal meldingen van de afgelopen jaren en de aard van de meldingen.

Vraag: 2b. De uitgegeven huisverboden in onze gemeente zijn in 2022 hoger dan in voorgaande jaren (zie document IVP). In het document wordt aangegeven dat de pieken bij de verschillende gemeenten niet echt te verklaren zijn. Heeft onze gemeente inmiddels wel een eigen verklaring hiervoor gevonden?

Antwoord: Voor huiselijk geweld/ opgelegd huisverbod in gemeente Berg en Dal zijn de volgende gegevens bekend:

Het aantal huisverboden is dus redelijk stabiel.

3. Femicide

Wij missen in de documenten specifiek het onderwerp geweld tegen vrouwen. Afgelopen maanden passeerde in het nieuws weer verschillende gevallen van vrouwen die met geweld om het leven zijn gebracht door hun (ex)partner. Dergelijk nieuws wordt vaak gebracht in termen als “huiselijk geweld”, “drama in relationele sfeer”, maar valt onder het begrip “femicide” (vrouwenmoord).
We werden recent extra getriggerd op dit onderwerp toen we een heftig verhaal van femicide lazen in De Gelderlander over een vrouw gerelateerd aan onze gemeente.
Landelijke regie rondom de aanpak femicide ontbreekt helaas en dit is teleurstellend. Want iedere acht dagen sterft een vrouw in Nederland. Het is belangrijk om te erkennen dat femicide ook een structureel probleem is in onze maatschappij en om de oorzaken van femicide aan te pakken door te werken aan de bevordering van gendergelijkheid en versterken van de positie van vrouwen en meisjes in de samenleving. Dit betekent onder andere het bevorderen van de financiële onafhankelijkheid van vrouwen.

Vraag: 3a. Op wat voor manier kan het college zich op lokaal niveau inzetten om (ex)partnergeweld tegen te gaan en vrouwen hier tegen te beschermen?

Antwoord: Als gemeente zetten we in op preventie van Huiselijk geweld en kindermishandeling (HGKM) via verschillende voorlichtingsactiviteiten: HGKM algemeen, maar ook specifieke onderwerpen zoals eer gerelateerd geweld, complexe scheidingen en oudermishandeling. Met partners in het voorliggend veld, zoals Forte Welzijn, consultatiebureau, kinderopvang, onderwijs, zorgorganisaties en woningcorporatie wordt samengewerkt rondom vroegsignalering, zodat professionals signalen van inwoners herkennen en serieus nemen.
Daarnaast is sinds kort het regionaal expertise punt scheidingen (REPS) actief. Bij het REPS kunnen inwoners (ouders en kinderen) en professionals uit de regio terecht voor informatie en advies bij scheidingsproblematiek. Daarnaast kunnen professionals via het REPS afstemmen wie het beste aanbod kan bieden

Vraag: 3b. Is het college het eens met ons dat dit ook pleit voor expliciete aandacht voor de (im)materiële functie van ‘werk’ en het stimuleren van arbeidsparticipatie van sociaaleconomisch kwetsbare vrouwen? Zo ja, wat kan het college hierin betekenen?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Wij vinden het heel belangrijk dat sociaaleconomisch kwetsbare vrouwen gestimuleerd worden tot deelname aan het arbeidsproces. Zij zijn een van de doelgroepen die wij regelmatig tegen komen in de bestaande trajecten richting werk en participatie. De trajecten zijn gericht op maatwerk.

Vraag: 3c. Kan voor een simpel overzicht worden gezorgd van alle organisaties in onze gemeente waar (potentiële) slachtoffers en daders terecht kunnen voor preventie, melding en nazorg?

Antwoord: Door de complexiteit van geweld zijn veel partijen betrokken bij het voorkomen, stoppen en blijvend oplossen van het geweld. Hieronder de organisaties die hierin een directe taak in hebben.

4. Zorgen

Naar aanleiding van het antwoord van de portefeuillehouder tijdens de raadsvergadering van 13 april jl. bij de bespreking van het IVP baart het ons grote zorgen dat de aandacht voor huiselijk geweld samen lijkt te hangen met de capaciteit. Er lijkt sprake te zijn van “golfbewegingen”, aldus de portefeuillehouder. Huiselijk geweld houdt echter geen rekening met onze capaciteit. Daarom de volgende vragen.

Vraag: 4a. Bijvoorbeeld bij meldingen bij Veilig Thuis: hoe worden deze opgepakt, binnen hoeveel dagen neemt een medewerker contact op met een gezin? Zijn er wachtlijsten bij Veilig Thuis met betrekking tot deze casuïstiek?

Antwoord: Dagelijks wordt bij Veilig Thuis van de meldingen, die binnen zijn gekomen, de urgentie bepaalt. Bij directe onveiligheid wordt een casus meteen opgepakt. Als er geen directe onveiligheid is, voert Veilig Thuis binnen 5 werkdagen na binnenkomst van de melding de veiligheidsbeoordeling uit. Op dit moment wordt, door te weinig personeelscapaciteit, de termijn van 5 werkdagen niet altijd gehaald. Maar dit gaat dus om casussen waarbij geen acuut gevaar is.

Vraag: 4b. Waar zit dit vraagstuk van capaciteit in de keten? Betekent dit dat wij aan dit onderwerp meer prioriteit moeten geven? Hoe kunnen we (binnen de gemeente? Binnen de keten?) borgen dat sprake is van constante en voldoende aandacht voor dit thema?

Antwoord: We hebben voldoende aandacht voor dit onderwerp. Acute situaties worden meteen opgepakt. Er is een vast regionaal werkproces rondom meldingen huiselijk geweld, met een rolverdeling tussen in ieder geval politie, Veilig Thuis en gemeente (burgemeester, juridische zaken en regieteam). Afhankelijk van de casus worden ook andere (hulp)instanties betrokken.
Vanaf september 2022 is het hele proces rondom een tijdelijk huisverbod geautomatiseerd via het digitale systeem Khonraad, hetgeen goede/tijdige afstemming tussen politie, Veilig Thuis en gemeente nog beter waarborgt.
Via leerbijeenkomsten tussen sociaal team en Veilig Thuis wordt gekeken hoe de samenwerking verder verbeterd kan worden.
Daarnaast loopt regionaal de pilot toekomsttuin. Hierbij gaan het sociaal team samen met de Raad voor de Kinderbescherming, Gecertificeerde Instellingen en Veilig Thuis- aan de slag met het onderzoeken, leren en ontwikkelen van nieuwe werkwijzen om zo de kind- en gezinsbescherming te verbeteren.

In afwachting van uw beantwoording,
met vriendelijke groet,

PvdA Berg en Dal: Lesley Albers en Henny van der Pol