Algemene beschouwingen begroting 2023

Donderdag 10 november waren de algemene beschouwingen van de begroting voor 2023 in de gemeenteraad.

Onze fractievoorzitter Lesley liet een helder PvdA-geluid horen in onderstaande bijdrage.

Algemene bijdrage

Allereerst willen wij eenieder bedanken die een bijdrage heeft geleverd aan de begroting, er is hard aan gewerkt. Veel vragen zijn weer beantwoord.
“Oog voor zorgen van nu, klaar voor uitdagingen van morgen” kopten wij in de begrotingskrant. Zo is het ook.

De zorgen van nu. Wat een apart jaar was het, ook lokaal politiek gezien. Eerst de verkiezingen. Voor ons een zetel erbij, welkom Henny bij je eerste begroting. Daarna nog heel veel meer vergaderingen, al dan niet besloten. Vervelende berichten in de media. We hebben met z’n allen betere tijden gekend.

Optimisten onder ons hebben het sowieso al moeilijk, want laten we eerlijk zijn, het valt in deze tijd niet altijd mee om positief te blijven. Een oorlog hier niet zo ver vandaan en een dure winter voor eenieder van ons in het vooruitzicht. Voor de een is dat nog veel pijnlijker en zorgelijker dan voor de ander. Landelijk komen we er allemaal ook niet uit, de wooncrisis stokt en de stikstofcrisis wordt op deze manier ook niet opgelost.

In de wereld zien we overstromingen, extreme droogte, een stijgende zeespiegel, de grond onder onze voeten wordt letterlijk en figuurlijk steeds heter. We hebben gisteravond een avond gehad waarbij door ons lid uit de Ooij, internationaal wetenschapper en inmiddels bekend van tv Heleen de Coninck, een duiding werd gegeven over energie- en klimaatproblematiek. Dat stemde niet per se vrolijk. De wereld staat in brand. De vraag is OF wij het tij nog kunnen keren, maar de verwachting van wetenschappers is dat dat nog wel kan. Er werd wel aangegeven dat uit onderzoek blijkt dat mensen wel degelijk gemotiveerd zijn om iets hieraan te doen. Waarom doen we dan niet alles wat we kunnen? En dan kijk ik ook naar mezelf. Maar elk beetje helpt. Dat zien we ook weer vandaag terug bij de begroting. Van onze motie met D66 over de doneerring, tot aan onze motie over de energiecoaches die met een energievoucher mensen kunnen gaan aanzetten tot kleine veranderingen. Moties over fixteams en het starten van een lokale energiecoöperatie die wij van harte ondersteunen. En in de begroting staat voor het zoveelste jaar: we starten met de discussies over windmolens. Het lijkt wel zo’n computer die blijft hangen…

Wanneer er zoveel zorgen zijn valt rekening houden met elkaar niet altijd mee. Er is een toestroom van vluchtelingen. Dat laat ons beseffen hoe belangrijk een veilig thuis is, maar voelt voor sommigen ook als een bedreiging van onze welvaart en zorgt voor verdeeldheid. Ik schrik regelmatig van de reacties onder andere op onze gemeentelijke facebookpagina; “wat doen jullie dan voor het eigen volk?”.

Mooi om te zien dat in deze begroting extra aandacht is voor dat veilige thuis. En ook willen wij een compliment maken hoe wij gehandeld hebben als gemeente ten aanzien van de situatie van de Oekraïners en nu de 50 jonge vluchtelingen die hier zijn komen wonen.
Helaas hebben we ook overal nog steeds te maken met discriminatie. Ik was ook wel teleurgesteld dat we als Berg en Dal nog niet zijn meegegaan met de tijd, bij – ik zou bijna zeggen laaghangend fruit tegenwoordig – het overal introduceren van roetveegpiet. Maar ook hier komen er vast veranderingen aan. En verandering kost tijd.

Dat mensen zich zorgen maken om zichzelf en om hun kinderen is natuurlijk niet gek. Na de periode van corona, realiseerde niemand zich nog hoe ons leven beïnvloed zou worden door de situatie in Oekraïne. Inmiddels is duidelijk dat we allemaal hierdoor worden geraakt. Zonder ingrijpen neemt de armoede snel toe. Waar mensen op de grens van het bestaansminimum al langer de rekeningen niet konden betalen, zijn nu ook mensen met een middeninkomen aan de beurt. Kiezen tussen verwarmen of koken. Of producten terugleggen bij de kassa. In een periode waarin de bestaanszekerheid onder druk staat, zullen we meer dan ooit oog moeten hebben voor elkaar.

Wij hebben bij deze begroting dan ook een aantal moties ingediend die hierop toezien. De eenmalige bijdrage aan verenigingen en stichtingen bijvoorbeeld. De uitbreiding van de Doe Mee regeling. Het ontbijt op scholen met Kernachtig Groesbeek. Wij blijven ons hardmaken voor het onderwerp Kinderarmoede. Goed te lezen in de beantwoording van onze schriftelijke vragen dat de gemeente dit ook belangrijk vindt.

Bij de begroting die nu voor ons ligt worden we gelukkig geholpen door het rijk. Hierdoor kunnen eerdere bezuinigingen worden teruggedraaid. Da’s heel mooi. Zo zijn we blij met het terugdraaien van de bezuiniging op de bibliotheek en de bezuiniging op het Sociaal Team; iets waarvoor wij ons vanaf het begin hard hebben gemaakt. Het onderhoud op wegen.

We missen bij een aantal voorstellen wel een integrale blik. Het voelt soms echt te ad hoc. Dat geldt zeker voor het lijstje met claims op de algemene reserve. Daarvoor dienen wij dan ook enkele amendementen in en steunen andere.
Dat een bezuiniging zomaar weer kan worden teruggedraaid, geeft ook iets aan over de visie die hierbij ontbreekt. We hebben veel extra personeel nodig, maar het blijft allemaal weinig concreet. Telkens een lapmiddel biedt geen structurele aanpak of oplossing. Het is niet eenvoudig, maar -zoals, we vorig jaar ook al vroegen – ga hier structureler en met plannen richting ons mee aan de slag.

We hebben deze keer geen motie over het accommodatiebeleid, dat natuurlijk al veel te lang doorhobbelt. Er ligt nu een koersdocument ter inspraak voor. Dat proces gaan wij kritisch volgen. Wij blijven ons inzetten om voor iedere dorpskern een goedlopend dorpshuis te behouden.

Naast de zorgen van nu, willen wij klaar zijn voor de uitdagingen van morgen. Daar hoort een vooruitstrevende gemeente en raad bij, waarbij we participatie, gelijkheid en de betaalbaarheid voor eenieder in het oog houden! Dat zullen we ook bij de beraadslagingen vandaag in ons achterhoofd houden.

Ik wens iedereen een goede vergadering toe. Gezien alle medeondertekeningen vóóraf, door zowel coalitie alsook oppositie, ziet het begin er in ieder geval anders uit dan eerdere vergaderingen.
Mooi, dat belooft wat!